Cud natury

Mazury to nie tylko kraina “tysiąca jezior”, charakterystyczne dla regionu są również bory mieszane, bagna i torfowiska. Zachowanie tym obszarom naturalnego charakteru przyczyniło się do występowania w nich dużej różnorodności ptaków i roślin. Stwierdzono występowanie 262 gatunków ptaków. Równie bogaty i urozmaicony jest świat zwierząt. Sprzyjają temu warunki siedliskowe – rozległe lasy, a także obfitość wód i bagien.
Aby uchronić najpiękniejsze zakątki Mazur powstają rezerwaty, parki krajobrazowe oraz pomniki przyrody. Nie wszystkie są dostępne dla turystów, obowiązuje tam ograniczenie poruszania się (zakaz palenia ognisk, rozbijania biwaków). Dotyczy to głównie rezerwatów faunistycznych, gdzie nadmierna penetracja mogłaby zakłócić spokój zwierząt.

Niektóre z obszarów na terenie Powiatu Giżyckiego zostały włączone do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000, są to: Ostoja Borecka (SOO), Jezioro Dobskie (OSO), Puszcza Borecka (OSO), Bagna Nietlickie (OSO).

Natura 2000 to nowa forma ochrony przyrody (obok istniejących parkówMiniatura: 2007-12-21 12:46:46 logo natura 2000 (1120)narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, czy innych) wprowadzana w naszym kraju od czasu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Celem utworzenia ekologicznej sieci, Natura 2000 jest ochroną różnorodności biologicznej na terytorium krajów członkowskich Unii Europejskiej. W skład sieci wchodzą tzw. Specjalne Obszary Ochrony (SOO; ang. SACs), wyznaczane na podstawie Dyrektywy Siedliskowej (Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r.) oraz Obszary Specjalnej Ochrony (OSO; ang. SPAs), dla których podstawę prawną stanowi Dyrektywa Ptasia (Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r.). Celem ochrony w obszarze Natura 2000 jest utrzymanie typów siedlisk przyrodniczych w tzw. właściwym stanie ochrony, dla których zachowania został on wyznaczony. Na obszarach Natura 2000 należy liczyć się z pewnymi zaleceniami ochronnymi, mającymi postać zarówno nakazów jak i zakazów, oraz ukierunkowaniem gospodarki.

Obszary Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 na terenie powiatu giżyckiego:

Ostoja Borecka
Jest to specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO) o powierzchni 25340,14 ha. Stanowi duży kompleks leśny z udziałem drzewostanów liściastych, ze znaczącą domieszką świerka. Drzewostany mają charakter naturalny, część z nich osiągnęła wiek powyżej 150 lat. Silnie zróżnicowana rzeźba terenu (znaczne deniwelacje) została ukształtowana w okresie zlodowacenia. Miejsca położone w obniżeniach pokrywają bagienne typy lasu lub otwarte trzęsawiska. Teren poprzecinany jest licznymi strumieniami i obfituje w małe zbiorniki wodne. Ostoja obejmuje też kompleks jezior. W południowozachodniej części ostoi znajduje się jezioro Żabinek położone w kotle eworsyjnym, z dnem porośniętym łąkami ramienicowymi. Liczne śródleśne łąki są silnie wilgotne. Obszar położony w większości na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej z rezerwatami przyrody: Piłackie Wzgórza (277,17 ha; 1989), Borki (232,0ha; 1958), Lipowy Jar (48,50 ha; 1981), Mazury (372,69 ha; 1981), Wyspa Lipowa na Jeziorze Wielki Szwałk (2,74 ha; 1975). Obszar ten stanowi ważną ostoję fauny leśnej z wilkiem (Canis lupus) i rysiem (Lynx lynx) oraz żubrem (Bison bonasus), którego tutejsza populacja jest jednym z 5-ciu wolno żyjących stad w Polsce. Oprócz wymienionych gatunków, na obszarze Ostoi Boreckiej występują także bóbr europejski (Castor fiber), wydra (Lutra lutra) oraz 2 gatunki nietoperzy: nocek łydkowłosy (Myotis dasycneme) oraz mopek (Barbastella barbastellus). Wśród ptaków można tu zaobserwować takie gatunki jak: bąk (Botaurus stellaris), bielik
(Haliaeetus albicilla), błotniak stawowy (Circus aeruginosus), bocian biały (Ciconia ciconia), bocian czarny (Ciconia nigra), derkacz (Crex crex), dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos), dzięcioł czarny (Dryocopus martius), dzięcioł średni (Dendrocopos medius), dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus), dzięcioł zielonosiwy (Picus canus), gąsiorek (Lanius collurio), jarząbek (Bonasa bonasia), kania czarna (Milvus migrans), kania ruda (Milvus milvus), kropiatka (Porzana porzana), muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis), muchołówka mała (Ficedula parva), orlik krzykliwy (Aquila pomarina), podróżniczek (Luscinia svecica), rybitwa rzeczna (Sterna hirundo), rybitwa czarna (Chlidonias niger), rybołów (Pandion haliaetus), trzmielojad (Pernis apivorus), zielonka (Porzana parva), zimorodek (Alcedo atthis), żuraw (Grus grus). Regularnie występują tu także gatunki ptaków migrujących takie jak: brodziec piskliwy (Actitis hypoleucos), cyraneczka (Anas crecca), gągoł (Bucephala clangula), krakwa (Anas strepera), kszyk (Gallinago gallinago), łabędź niemy (Cygnus olor), perkozek (Tachybaptus ruficollis), perkoz rdzawoszyi (Podiceps grisegena), samotnik (Tringa ochropus), słonka (Scolopax rusticola).
Ostoja Borecka jest jednym z ważniejszych obszarów w Europie dla zachowania klasycznych lasów liściastych typu środkowoeuropejskiego, tzw. grądu środkowoeuropejskiego i subkontynentalnego, mającego największy udział (spośród 11 zidentyfikowanych tu typów siedlisk) w pokryciu powierzchni obszaru. Spośród roślin na uwagę zasługują lipiennik Loesela (Liparis loeselii), obuwik pospolity, rzepik szczeciniasty i sasanka otwarta.

Jezioro Dobskie
Jest to obszar specjalnej ochrony (OSO) zajmujący powierzchnię 6452,25 ha. Duże, mezotroficzne jezioro z 4 wyspami, usytuowane w krajobrazie morenowym. Wyspy porośnięte są lasem liściastym. Jezioro otaczają łąki i pola uprawne, tylko od południa przylega kompleks leśny. Można tu spotkać wiele ciekawych głazów narzutowych. Występują tu następujące formy ochrony: Rezerwat Przyrody: Jezioro Dobskie (1833,2 ha), a także Obszar Chronionego Krajobrazu: “I” OCK woj. warmińsko-mazurskiego Wielkie Jeziora Mazurskie. Gniazduje tu powyżej 1% krajowej populacji kani czarnej (Milvus migrans) i orlika krzykliwego (Aquila pomarina); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje żuraw (Grus grus). Poza tym występują tu: bąk (Botaurus stellaris), bielik (Haliaeetus albicilla), błotniak łąkowy (Circus pygargus), błotniak stawowy (Circus aeruginosus), błotniak zbożowy (Circus cyaneus), bocian biały (Ciconia ciconia), bocian czarny (Ciconia nigra), derkacz (Crex crex), dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos), dzięcioł czarny (Dryocopus martius), dzięcioł średni (Dendrocopos medius), gąsiorek (Lanius collurio), jarząbek (Bonasa bonasia), kania ruda (Milvus milvus), kormoran czarny (Phalacrocorax carbosinensis), kropiatka (Porzana porzana), ortolan (Emberiza hortulana), podróżniczek (Luscinia svecica), rybitwa rzeczna (Sterna hirundo), trzmielojad (Pernis apivorus), zielonka (Porzana parva), zimorodek (Alcedo atthis).

Puszcza Borecka
Jest to obszar specjalnej ochrony (OSO), którego powierzchnia wynosi 18962,76 ha. Obszar obejmuje zwarty kompleks leśny Puszczy Boreckiej, w skład którego wchodzą lasy liściaste i mieszane o bardzo zróżnicowanym typie siedliskowym. Duże przestrzenie zajmują drzewostany świerkowe rosnące na siedlisku lasowym. Rzeźba terenu jest mocno zróżnicowana, obniżenia zajęte są przez bagniste typy lasu lub przez otwarte mokradła. Puszczę odwadniają liczne rzeczki, w większości należące do zlewni rzeki Ełk dopływu Biebrzy i tylko niewielki jej obszar jest odwadniany przez cieki wpadające do rzeki Gołdapi oraz należące do zlewni Wielkich Jezior Mazurskich. Na obszarze puszczy znajduje się wiele drobnych zbiorników wodnych i kilka niewielkich jezior. W puszczy znajduje się wiele śródleśnych łąk, niektóre z nich są silnie zawilgocone. Szereg drzewostanów puszczańskich ma naturalny charakter. Największą powierzchnię (2/3 obszaru puszczy) zajmują lasy mieszane. Puszcza Borecka stanowi obszar chronionego krajobrazu (?I? OCK woj. warmińsko-mazurskiego) z rezerwatami przyrody: Borki (232,0 ha), Lipowy Jar (48,5 ha), Mazury (372,7 ha), Wyspa Lipowa na Jeziorze Szwałk Wielki (2,7 ha). Jest ostoją ptasią o randze europejskiej. W okresie lęgowym obszar zasiedla powyżej 10% populacji krajowej dzięcioła białogrzbietego (Dendrocopos leucotos) i co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: bocian czarny (Ciconia nigra), dzięcioł średni (Dendrocopos medius), dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus), dzięcioł zielonosiwy (Picus canus), muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis), orlik krzykliwy (Aquila pomarina), rybołów (Pandion haliaetus), żuraw (Grus grus); w stosunkowo wysokiej liczebności występują: bielik (Haliaeetus albicilla), kania czarna (Milvus migrans), jarząbek (Bonasa bonasia) i zimorodek (Alcedo atthis). Oprócz nich występują tu również populacje lęgowe takich gatunków jak: bąk (Botaurus stellaris), błotniak stawowy (Circus aeruginosus), bocian biały (Ciconia ciconia), derkacz (Crex crex), gąsiorek (Lanius collurio), kropiatka (Porzana porzana), muchołówka mała (Ficedula parva), podróżniczek (Luscinia svecica), rybitwa rzeczna (Sterna hirundo), trzmielojad (Pernis apivorus), zielonka (Porzana parva).

Bagna Nietlickie
Obszar specjalnej ochrony (OSO) o powierzchni 4080.76 ha. Jest to torfowisko niskie (efekt osuszenia znajdującego się tu niegdyś jeziora Wąż) z systemem rowów melioracyjnych, otoczone lasami brzozowymi, bagiennymi olszynami, pasem szuwarów i łąk ekstensywnie użytkowanych (łąki kośne, pastwiska). Obszar pokryty jest przez turzycowiska, trzcinowiska oraz zarośla wierzbowe. Ostoja jest odwadniana przez rzekę Wężówkę. 10% powierzchni obszaru ostoi zajmują bagna. Występują tu następujące formy ochrony: Użytek Ekologiczny Bagna Nietlickie (546,0 ha), a także Obszar Chronionego Krajobrazu Kraina Wielkich Jezior Mazurskich. Bagna Nietlickie są ważną ostoją ptasią o randze europejskiej. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: kropiatka (Porzana porzana), rybitwa czarna (Chlidonias niger), zielonka (Porzana parva); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje cietrzew (Tetrao tetrix tetrix) i wodniczka (Acrocephalus paludicola). Ostoja jest miejscem jesiennego zlotowiska żurawia (Grus grus), który występuje wówczas w ilości 2000-5000 osobników (powyżej 6% populacji szlaku wędrówkowego). Inne występujące tu gatunki ptaków to: bąk (Botaurus stellaris), bocian biały (Ciconia ciconia), bocian czarny (Ciconia nigra), błotniak stawowy (Circus aeruginosus), błotniak łąkowy (Circus pygargus), derkacz (Crex crex), dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos), gąsiorek (Lanius collurio), jarzębatka (Sylvia nisoria), orlik krzykliwy (Aquila pomarina), podróżniczek (Luscinia svecica), wąsatka (Panurus biarmicus), wodnik (Rallus aquaticus).

Pozostałe rezerwaty Powiatu Giżyckiego:

  • Rezerwat Mazury, utworzony w 1981 r., pow. 373 ha, frag. Puszczy Boreckiej. Krajobrazowy.
  • Rezerwat Lipowy Jar, utworzony w 1981 r., pow. 48,50 ha, frag. Puszczy Boreckiej. Krajobrazowy.
  • Rezerwat Wyspa Lipowa, utworzony w 1975 r., wyspę porasta wysokopienny las lipowy z domieszką dębu.
  • Rezerwat Spytkowo-Torfowisko, utworzony w 1958 r. 2,10 ha, Spytkowo/Giżycko. Florystyczny, torfowisko przejściowe ze stanowiskiem wierzby lapońskiej.
  • Rezerwat Jeziora Kożuchy, utworzony w 1953 r., pow. 28,16 ha, Kożuchy/Giżycko. Ornitologiczny. Jedna z największych kolonii mewy śmieszki w Polsce, występuje również błotniak stawowy, kania czarna, łabędź niemy i remiz.
  • Rezerwat Perkuny, utworzony 1954 r., pow. 3,50 ha, Perkunowo/Giżycko. Florystyczny. Torfowiska wysokie i przejściowe z rosiczką okrągłolistną, turzycą bagienną, bażyną czarną itp.
  • Rezerwat na wyspach jeziora Mamry i Kisajno, utworzony 1957 r., pow. 215,35 ha. Ornitologiczny. Obejmuje 18 wysp na szlaku WJM pokrytych drzewostanem. Rejon lęgów wielu gatunków ptaków wodnych, błotnych i drapieżnych.
  • Rezerwat Staświńskie Łąki, pow. 647,50 ha, gmina Wydminy. Florystyczny. Zbiorowisko śmiałka darniowego, wierzby szarej, purpurowej, rokity i pięciopręcikowej. Ostoja cietrzewia – ptaka coraz rzadziej dziś spotykanego. Dzięki dużemy udziałowi pięknie kwitnących roślin, łąki należą do bardzo efektownych elementów krajobrazu.

 


Media RSS

Archiwum informacji